بررسی کیفیت لجن خشک شده تصفیه‌خانه‌های فاضلاب اصفهان و کاربرد آن برای مصارف مختلف

لجن ناشی از تصفیه فاضلاب، قبل از دفع نیاز به تصفیه دارد. فرایندهای مورد استفاده برای تصفیه لجن‌، خصوصیات آن‌ را تغییر داده و برای دفع قابل قبول می‌سازند. با توجه به خواص کودی لجن و استفاده آن در کشاورزی، جنگل‌کاری، چمن‌ زمین‌های بازی و اماکن تفریحی، کود گلدان‌ها، احیای اراضی و غیره و نیز صنعتی شدن شهرها و وجود آلاینده‌های میکروبی، شیمیایی، تخم انگل‌ها، عناصر و ترکیبات بالقوه سمی آلی و معدنی و .... در لجن‌ و نیز استفاده بی‌رویه از آن، موجبات آلودگی فزاینده آب‌های سطحی و زیرزمینی و خاک را فراهم ساخته و در زنجیره غذایی و آلودگی انسان قرار می‌گیرد. در هر صورت، برای اطمینان از حذف آلاینده‌های مذکور، نیاز به تعیین خصوصیات لجن قبل از مصرف می‌باشد. در این مطالعه، خصوصیات فیزیکی، شیمیایی، ارزش کودی، میکروبیولوژیکی، بیولوژیکی و فلزات سنگین لجن خشک شده تصفیه‌خانه‌های جنوب و شمال اصفهان و شاهین‌شهر به مدت شش ماه و هر 10 روز یک بار اندازه‌گیری و میانگین مقادیر آن‌ها با استانداردهای زیست‌محیطی مقایسه گردیدند. نتایج حاصل از انجام آزمون‌ها نشان می‌دهد که میانگین مقادیر pH، رطوبت، جامدات کل، مواد آلی، مواد معدنی، ازت، فسفر، پتاسیم و 11 فلز سنگین در هر سه تصفیه‌خانه، و میانگین مقادیر کلیفرم مدفوعی و تخم انگل‌ها در دو تصفیه‌خانه جنوب اصفهان و شاهین‌شهر، در محدوده معمول و یا استاندارد واقع هستند. اما میانگین مقادیر سدیم، کربن آلی و C/N در هر سه تصفیه‌خانه و کلیفرم مدفوعی و تخم انگل در تصفیه‌خانه شمال اصفهان از حداکثر مقادیر معمول و مجاز فراتر رفته و لذا کاربرد آن‌ها برای مصارف مختلف مناسب نمی‌باشد و نیاز به تجدید نظر در فرایندهای تصفیه لجن و سیستم بهره‌برداری از این تصفیه‌خانه دارد و چون میانگین مقادیر کلیفرم مدفوعی و تخم انگل در لجن دو تصفیه‌خانه دیگر با توجه به مقررات قسمت 503 آئین‌نامه 40CFR وضع شده توسط EPA در کلاس B مقررات پاتوژن واقع می‌شوند، بنابراین رعایت محدودیت‌های مصرف آن‌ها در کشاورزی از نظر نوع محصول و زمان برداشت ضروری است. هم‌چنین با توجه به خاصیت تجمع‌پذیری فلزات سنگین و نداشت اثرات حفاظتی لازم استانداردهای EPA، در کاربرد این لجن‌ها برای مصارف کشاورزی باید احتیاط و دقت لازم به عمل آید. اما برای سایر مصارف لجن‌ها محدودیتی وجود ندارد.